№ 18 (3534) - 2019

Тӑм оӆ лыпӑт хойты тыӆӑщ 2-мит хӑтӆӑн Нуви сӑңхум район Ваньщавӑт кәртӑн мойң ёх ӑктӑщийӆсӑт. Щӑта вуӆаң ӆаӆьн ӆаӆясум ёх нәмӑӆмӑты щира йиӆуп кев хурас пўншсы.

Ваньщавӑта Нуви сӑң­хум район кәща хә Сер­гей Маненков, Поӆ­на­вӑт вош кәща нє Лариса Макеева па па мойң хуятӑт юхтыйӆсӑт.

2019-мит о ООН нємуп Генеральной Ассамблея кәща ёх поступсы щирн иса шуши мир ясңӑт ӆєрамтты оа аӆьсы. Щит пӑта округев  кәщайт ӆӑӊхасӑт Югра мўв кашӑӊ ӑшколайтн оӆӑӊмит вәнӆтыйӆты хӑтӆ рәт ясӑӊ урокн оӆӊитты. Еӆӆы па ӑнтә тәп тӑм оӆ рәт ясӑӊ оӆа аӆьщӑты, еӆӆы оӆӑт ищиты ӑӊки ясӊев ӆєрамтман вәӆты питӆўв.

Щиты лыпӑт хойты тыӆӑщ кимит хӑтӑӆн Нях вошн 6-мит ӑшко­лайн иса хәтмит клас­сӑн вәнӆтыйӆты няврє­мӑт «Рәт ясӑӊ йиӆуп вәӆупсыйн» нємпи отк­рытой урока ӑктӑщ­сыйт. Иха ӆўӊӑтты ки, 150 няврєм урокн вәс.

Лыпӑт хойты тыӆӑщ 10-мит хӑтӆӑн Ёмвошн шуши мир общинайта нётты щира округ мўв иӆпи питы вуй вўты па мўв-авӑт ӆавӑӆты вєрӑт тәты департамент ёх нємасыя еӊта пӑсан вєрсӑт.

Тӑта кәщайт, шуши мир оса тӑхет, ӆыв сат­тэӆа вєр тәты 50-кєм хуят ӑктӑщсӑт.

Лыпӑт хойты тыӆӑщ 9-мит хӑтӆ вўш эвӑӆт ай тӑхет потты тыӆӑщ 4-мит хӑтӆ вәнты Ёмвошн мєт ма шӑкмӑтӆӑты ёх кўтэӆн кӑсӆӑт. «Кубок мира по шахматам 2019» нємпи кӑсупсы «Международная шахматная федерация» тӑхи ёх ӆэщӑтсӑт.

Кӑсупсыя 46 мўв эвӑӆт 128 хӑннєхә юхтӑс, ӆыв кўтэӆн 28 хуят Россия мўв эвӑӆт вәӆӆӑт. Кӑт хуят – Даниил Юффа па Максим Чигаев – Тю­мень вош эвӑӆт. 

Щи оӆӑӊӑн нємасыя мирхотн нәмӑссўв, мӑта ут лыпӑт хойты тыӆӑщ 12-митн Ёмвошн вәс.

Тыв округев вошӑт па кәртӑт эвӑӆт 150 хуят юхтыӆӑс, щит кәщайт, культура вєрӑт тәты, оса рәпата вєрты па ай­кеӆӑт ӑкӑтты ёх.

Мєт сыры ӑкмум мир 2015-мит оӆн вєрум мєт м ай кина вантсӑт, щӑ­та «Скрэтч» нємпи ариты ёх «Память» ар арисӑт. 

Лыпӑт хойты тыӑщ 11-мит хӑтӑн Югра ԯуваттыйн  мўв иӆпи питы вуй вўты па мўв-авӑт ӆавӑӆты вєрӑт тәты департамент тӑхи ёх округевн шуши мир вәӆупсы мӑӆты па тўӊматты кєши грант вух ёша павӑтты пӑта кӑсупсы эщӑтсӑт. Вантэ, увӑс мирӆўв вәӆупсэв щиты ӆэщӑтты мосӆ, ӆәӆн иса шуши хуятӆўв йис пурайн вәӆты рәт ёхӆаӆ щирн ат вәсӑт. Артаԯӑты хуятӑт әхтыйн тыв Александр Комиссаров пирисы.

Иха ԯўңӑтты ки, кӑ­супсыя 11 вохты нєпек китсы. Кӑсупсы оӆӊитум еӆпийн и вохты нєпек йира вўсы. Щит пӑта артаԯӑты ёх  ещаԯт тәп 10 хӑннєхә проект вєр ванԯтӑс. 

Тӑм ванӑн «Откры­тый регион» нємуп тӑхийн айкеӆ хӑншты ёх пиӆа Югра мўвн оса вєрӑт тәты кәща ими Ирина Макси­мова па оса вєрӑт тә­ты департамент ху­ща кәща кана рәпит­ты ики Алек­сандр Демен­ко вәйтантыйӆсӑӊӑн.  

Югра мўв общест­венной тӑхи кәща ими И. Максимова лупӑс:

Мєт оӆӑӊ хӑннєхә рәпатая вўтыйн сыры вантӆа, муй тӑхийн па муй иты рәпитӑс, муй арат оӆ кӑпӑртӑс, муй рәпата вєрн хошӆ ӆэщӑтты. Щи пӑта кӑпӑртты вўнтты нєпекн хуӆыева тӑм суртӑт аӆьты мосӆ. Вантэ, кашӑӊ кәща мєт сыры сора, тәса па ма рәпитты хуят кӑншӑӆ. Резюме нємуп нєпек хәӆум, нӆкєм хӑншты мосӆ. Щӑӆта щи нєпекӑт ар вўрн ӆэщӑтаӆн! Муй нын хошӆӑты вєрты – иса мсыева хӑншаӆн! 

Югра мўв пирєсты вєрӑт артаӆӑты кәща хә Денис Корнеев муӆхӑтӆ лыпӑт хойты тыӆӑщ ртъяӊмит хӑтӑӆн «Открытый регион» хот йитн нємасыя округев телевиденияйн, радивайн па газетаитн рәпитты айкеӆ ӑкӑтты хӑннєхуятӑт пиӆа мирхот вєрӑс. 

Лыпӑт хойты тыӆӑщ 11-митн Ёмвошн округ дума мирхот вәс. Щӑта депутатӑт арсыр мосты вєрӑт оӆӑӊӑн путӑртсӑт па поступсэт йиӆпатсӑт.

Шимӆ хӑннєхә вәӆӆэ, округевн юхи хӑщум оӆӑтн «О бесплатной юридической помощи в Российской Федерации» нємпи поступсы рәпитты питӑс. Тәрум пӑта юридической нётупсы оӆӑӊӑн нємасыя поступсы округ дума депутатӑт 2011-мит оӆ ван хӑтӆуп тылӑщн 16-мит хӑтӑӆн вўсӑт. 

Витя Лозямов:
– «Нумсӑӊ ёх» тӑхия ма 2010-мит оӆ вўш эвӑӆт юхтыйӆты питсум. Тӑта шєӊк әмӑщ. Кашӑӊ рўть­щӑты хӑрн йиӆуп хуя­тӑт пиӆа вәтаӊа йиӆум. Ӆыв пиӆаӆа путӑртӆум, хәӆӑнтӆум па вантӆум, муй щирн ӆыв йис пур­мӑсӑт вєрӆӑт. Ма па ма хошты вєрӆам ванӆ­тӑӆум. Тӑмхӑтӆ ма х эвӑӆт нёӆ вєрӆум. Мой­ӊа юхтум ёха щи вєр ванӆтӑӆум. Интӑм ма 18 оӆа йисум. Нуви сӑӊхум вошн кимит курсӑн кар­ты әхӑӆ йиӆпатты вєра вәнӆтыйӆӆум. 

м арат оӆ юхӆы йиӊк оӆӑӊӑн кина вәс. Щӑта Ямал мўв хӑнты вўӆєӊ ики аӆьсы. Щит, нєш, округев ӆуваттыйн вәтаӊ нє Римма Михайловна Потпот акеӆ пух Никита Николаевич Тользин. Кинайн ӆўв хоттєӆ ёхӆаӆ пиӆа вўӆэтн касӆӑс па лупӑс, хуты ӑӆ йиӊк яньщты мосӆ. Тумтак икия вәс, тәп тӑм ванӑн Римма эвӑӆт уша вєрсєм, хуты тәняӆ ӆўв ӑнтәма йис.

Касум мўвн Вўтвош пўӊӑӆн ар хӑнты мир вўӆы ӆавӑӆман, вой-хўӆ веӆпӑсӆуман вәӆӆӑт. Имуӆтыйн щи мўвн арӑӊ, монь­щӑӊ каркам па м нумсуп ики Данил Николаевич Тарлин вәс. Ма ӆӑӊхаӆум тӑм хуят оӆӑӊӑн хӑншты. 

Ӆўв Помут вошн сєма питӑс па єнмӑс. Ая вәӆум оӆӆаӆ кєнӑт ӑн вәсӑт. Вантэ, хәӆум оӆа тәп ювмаӆн ӑӊкиеӆ хўв пӑнта мӑнӑс. Щиты ай пухие ащеӆн єнмӑӆса. Ӑӊки лупум нявлӑк ясӑӊ ӑн нәмӆ па ӑӊкие шӑншӑн ӑн пуньхємӑс. Муй тӑхия ащеӆ вў­ӆєӊ әхӑӆн ӆєӆумӆ, ӆўв әхӑӆ пу­шия щи омсумӆа. Щиты пухие шә­кащ­ман єнмӑс. 

Щи оӆӑӊӑн Корлики кәртӑн сєма питум, тӑта вәӆты па Вах юхан хонӑӊӑн хӑнтэт йис вәӆупсы тәты нє Антонина Алексеевна Исаева (Прасина) лупӑс. Ӆўв кәртӑӊ культура хот кәща Светлана Николаевна Ульянова пӑта мєт вуӆаӊ ӆӑӊкӑр нє, арсыр вєрӑтн нётӆ.

Ешaвуӆ няврэм вунӆ­тӑты ёх емӑӊхӑтӆ питӆ. Ма щи хӑтӆ ещаӆт Ём­вошн иха вунӆ­тыём ёхӆама вўща ясӑӊ кит­ӆм па м ясӑӊ ястӑты ӆӑӊхаӆм. Мўӊ 1968-1972-мет тӑӆӑтн 83-мет группайн вунӆ­тыйӆсўв. Тынӑӊ м ёх, ма пиӆэма вуӆм, вунӆ­тыём нэӊиеӆӑм, нынан ма ӆӑнхаӆм тӑӆаӊ кўр па тӑӆаӊ ёш, хўв па еӆ­ӆы тумтака вуӆаты, хи­ӆыӆӑн ма энмӑӆтаты, няврэмӆӑнӑн мосман ат тӑйӆайты, вунӆтыём няврэмӆӑнӑн ат нум­ӆайты. 

Тӑм ванӑн ма Касум мўв «Нумсӑӊ ёх» нємпи ӆўӊ пурайн няврємӑт пӑта ӆэщӑтум рўтьщӑты тӑхи оӆӑӊӑн айкеӆ тәсум. Итәх ёхӆаӆ пиӆа вәйтантыйӆсум па уша вєрсєм, хутыса ӆыв хәс оӆ мӑр няврємӑт пиӆа вәсӑт, муйсӑр йиӆуп вєрӑт ӆэщӑтсӑт па муй щирн мӑӊхӑтӆэӆ постӑсӑт. 

Тӑм ванӑн Нуви сӑӊхум район Ваньщавӑт кәрта ӊхсум. Щӑта киникайт ӆўӊӑтты хотн рәпитты нє Нина Васильевна Шабаршина пиӆа вәйтантыйӆсум. Ӆўв 40 оӆ мӑр щи тӑхийн рәпитӆ. Путӑртӑс, муйсӑр мирхотӑт мӑнум ӆўӊ мӑр ӆэщӑтӑс. 

Кашӑӊ сўс мўв ӆуваттыйн эвет, пухӑт вәнӆтыйӆты вў­нтӆӑт. Няврєм вәнӆтӑты ёх ӆывты ӆўӊӑтты, хӑншаньщты па тәса, ма вәӆупсы хўват шәшты вәнӆтӑӆаӆ. Хўв йис тєӆн вәнӆтыйӆты вєрӑт мєт мосман тӑйӆайт. Тәса рәпитты учитель унтасн эвет, пухӑт вәӆупсы хўват ма мира нётӆӑт па ӆыв вещкат нумсуп хӑннєхәя єнумӆӑт. Вантэ, муй иты айӆат ёх вәнӆтӑӆыйт, щимӑщ хуятӑт питӆӑт еӆӆы мўӊ мўвевн рәпитты. Ма тӑм ванӑн няврємӑт вәнӆтӑты хӑн­ты имие Марина Александровна Прасина пиӆа вәйтантыйӆсум па путартсумн.

– Путӑртэ, муй тӑхийн рә­питӆӑн?