1995-мит он мўң газетаевн Михаил Сидорович Тырлин шәңӑт оӑңӑн хӑншийсум, щи вєртутӑң па вой-хў вепӑсӑты хә Нижневартовской район хущи Аган кәртӑн вәс. 2012-мит он Аган ӑшколая ўңтыймєм пурайн Рая хинєӑ пиа путӑртсум. Щи юпийн пурмӑс вєрты хотн Марина эве пиа вәйтантсум.
2008-мит о вўш эвӑт Марина Михайловна Айпина щи хотн рәпит па тунты, сӑк, вой сух эвӑт арсыр пурмӑсӑт вєр. Тәня єр йиңӑ вєрты омсыӑс. ўв лупӑс, хуты тәп щи вєра вәнтый, щит пӑты щит ушӑңа ӑн тывӑс. ӑпи вєрты щит яма хош. Щи вєрӑт тухӑпи ўв кәртӑ оӑңӑн арсыр айкеӑт, путрӑт, нєпекӑт па хурӑт яха ӑкӑт. Щӑта няврємӑт пиа рәпит, мойң мир пиа вәйтантый па ывеа хӑнты вәупсы оӑңӑн ай павӑт. Пурмӑс вєрты хот тухӑпи М. Айпина кәртӑң музейн рәпит. Щи рәпата яма вәты пӑты ўв Тюмень вошн культура институт етшуптӑс.
– Марина Михайловна, рәпата хотэн хущи ма сотсыр е тыныты пурмӑс вантсум. Хута па муйсӑр хуятӑта щитӑт тыныӑн?
– Аршӑк ут е тыныўв, хән па кәртӑтн, вошӑтн вєрӑнтыйты емӑңхӑтӑтн вәяўв. Ванкўты Ёмвоша, Сәрхана па Лангепаса яңхўв, щӑта тынєсўв. Щӑта Агана юхтыйты мойң мира щитӑт тыныӑўв. ыв намтӑт па тунты пурмӑсӑт яма әтӑт.
Нижневартовскайн «Спутник» нємуп тӑхи вә, щӑта рәпитты ёх щӑсаты па па тӑхет эвӑт нәам рўтьщӑты хуятӑт тыв тәтьяӑт. Излучинск эвӑт пирӑщ имет, икет юхтыйӑт. Тәня Германия эвӑт хӑннєхәйт вәсӑт. Лангепас, Покачи па Нижневартовск эвӑт ванкўты ӑшколайн вәнтыйты няврємӑт тыв тәтьяыйт. Мєт ар хуят ўңӑн вәя, хән ыв рўтьщӑӑт. Мўң кәртэвн вәты эвет, пухӑт ищи нәам тыв юхтыйӑт.
Мос лупты, мойң ёх пиа рәпитты пӑты кашӑң хуят эвӑт 56 шойт вух арат вўўв. Щӑта пурмӑс вєрты вәнтӑты пӑты ыв 100 шойт мўңева сухуптӑӑт. Тәп вәна пєлка ювум мир пиа тәрум пӑты рәпитўв.
– Хән нўм мўв ёха шушет вәупсы оӑңӑн ай павӑтӑн, щӑта хӑнты хотӑт па пурмӑсӑт вантӑӑн, муй лупӑт щи оӑңӑн?
– Музеевн вўт кәрт эвӑт тyвум хот омӑс. Хән щив ўңӑт, лупӑт, а муй щирн хӑнтэт щи хотн вәсӑт? ыв щирен щӑта рмат. Ма лупум, хән семьяйн кӑт-хәум хуят вә, щи пурайн шуши ёх айшӑк хот ывеа омӑсӑт, ар хуятӑң семьяйт ӑщкам хотн вәӑт. Ма ванттємн, хӑнты вәупсы, емӑңхӑтӑт па порэт оӑңӑн ывеа шєңк әмӑщ уша павӑтты вә. Кәртӑң мир эвӑт итәхӑт мўңева лупӑт: «Мўң тӑта кўш вәтэв нәпӑт вәўв, нєш музея ўңты вәнты иса хӑнты вәупсы ушӑңа ӑн вәсэв».
– Интум нӑң оңенӑн па хотӑң ёхӑн оӑңӑн уша вєрты ӑңхаум.
– Ма Аганӑн єнумсум. Ӑшкола юпийн икия мӑнсум па Варьёгана касӑтсум. Ня о юхы хотӑң ёхам пиа щӑсаты тыв юхӑтсўв. Икєм пиа хәум няврєм тӑйамн, ин нямит пушӑх авӑамн. Настя вән эвєм тӑм пўш 11-мит класс етшуптӑ па нефтяной институтн мўвӑт-автӑт вәнььты хуята вәнтыйты ӑңха. Рая эвєм 2013-мит он яртъяң класс етшуптӑ па дизайнер нєңа йиты нумӑс тӑй. ўв вєртутӑң эвие, ай пура вўш эвӑт ёнтӑсты, тыйты па сэвты хош. Сыры ар пурмӑс вєрӑнтӑс, интум вәншӑка йис па вєртут вєрты морум ӑн тӑй. Виталик пухєм хуна ай, вельщи ӑшколая мӑнӑс. Икєм Евгений Викторович Айпин. ўв вепӑс хәя вә па вәнт вой хоумтӑ, хў ве. ўв рәта кўтн аршӑк хуят вўт кәртӑтн вўы тащ тӑйман вәӑт. Мос лупты, сыры Аган пўңӑн тәп и вўт кәрт хӑщиӑс, щит Ватьёган, хута Тылчинӑт вәӑт. Юхи хӑщум оӑтн итәх айат ёх вәнтӑн хотӑт омӑссӑт, вўэт әтсӑт па щӑта вәты питсӑт. Тӑм йисн вyєңа йиты пӑты районной кәща хотн вой әтты вух мӑы, щит унтасн итәх хӑнтэт яңкєм вўы әтӑт. Ӛхӑт итӑт хущи тащӑт нух єнумӑт, па хуятӑт хущи вўы шима йи. Ма сӑмємн ищи вәнтӑн вәты таыюм, хуятн ки апӑттасыюм, ән ищи щив касӑсум.
Реональда Ользина
